Казан университеты каршында Археология, тарих һәм этнография җәмгыяте оешуга 145 ел
2023 елда Казан Император университеты каршында 1878-1930 елларда Россиянең әйдәп баручы фәнни җәмгыятьләренең берсе булган Археология, тарих һәм этнография җәмгыяте оешуга 145 ел тулды, аның төп максаты Идел буе халыклары тарихын һәрьяклап өйрәнү.
Юбилей датасы кысаларында 2023 елның 26-27 октябрендә Татарстан Республикасының Болгар шәһәрендә һәм Биләр авылында «Биләрне өйрәнүдә Археология, тарих һәм этнография җәмгыяте» дигән түгәрәк өстәл һәм «Евразиянең трансконтиненталь сәүдә маршрутларында урта гасыр шәһәрләре» кыр семинары узды.
Кыр семинары һәм түгәрәк өстәл «Евразиянең трансконтиненталь сәүдә маршрутларында урта гасыр шәһәрләре: Чуй үзәненең һәм Урта Идел буеның урбанистик үзәкләре» халыкара проектын гамәлгә ашыру кысаларында үткәрелде. Әлеге проект Халыкара Үзәк Азия тикшеренүләр институты гранты ярдәме белән башкарылды (№22/2022, Самарканд шәһәре, Үзбәкстан). Кыр семинары Татарстан Республикасының «Татар халкының милли үзенчәлеген саклау (2020-2025 еллар)» дәүләт программасын тикшерү нәтиҗәләренә нигезләнде.
Чаралар Татарстан Республикасы Мәдәният министрлыгы ярдәме белән ТР ФАнең А.Х. Халиков исемендәге Археология институты, Биләр дәүләт тарих-археология һәм табигый музей-тыюлыгы, Казан (Идел буе) федераль университеты, Халыкара Үзәк Азия тикшеренүләр институты һәм Кыргызстан Республикасы Фәннәр академиясенең Б. Җамгырчинов исемендәге Тарих, археология һәм этнология институты тарафыннан оештырылды.
Түгәрәк өстәл эшендә Биләр, Болгар, Бишкәк (Кыргызстан Республикасы), Казан, Чаллы, Самара, Сәмәрканд (Үзбәкстан) шәһәрләреннән 40тан артык белгеч катнашты, Казан император университеты каршындагы Археология, тарих һәм этнография җәмгыятенең борынгы Биләр шәһәрлегенең борынгылыкларын өйрәнү, Болгар һәм Биләр шәһәрлекләрен өйрәнүнең аерым аспектлары һәм музей фондларын тулыландыру проблемалары турында докладлар тыңланды. Кыр семинарында 2023 елда Чуй үзәненең һәм Урта Идел буе урта гасыр шәһәрләрендә уздырылган кыр эшләренең, шулай ук лаборатор тикшеренүләрнең (аерым алганда, сөяк һәм керамик материаллар белән) нәтиҗәләре тәкъдим ителде.
Чара кысаларында җиде томлык “Идел-Урал археологиясе” басмасының күргәзмә-презентациясе, Иске Камка һәм Биләр шәһәрлекләрендә экскурсияләр оештырылды. Соңыннан катнашучылар һәйкәл базасында тарих-археология музеенда булдылар һәм 2023 елгы казу участогын карадылар.
